Ναταλία Μελά - Γλύπτρια
 
ΜΙΛΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΑΤΑΛΙΑ
ΕΡΓΑ
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
VIDEOS
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
 
 
ΑΛΛΑΓΗ ΓΛΩΣΣΑΣENGLISH
 
 
Ναταλία Μελά - Γλύπτρια
Ναταλία Μελά - Γλύπτρια

Μιλούν για την Ναταλία > Ισμήνη Καπάνταη

Το Παλικάρι στο έργο της Ναταλίας Μελά

 


Οι περιπατητές μιας άλλης εποχής, διαβάτες που ενώ περιδιαβάζουν στους δρόμους της πόλης τους παρατηρούν, αναστοχάζονται κι ενδεχομένως σχολιάζουν αυτά που βλέπουν, σπανίζουν στις μέρες μας, γιατί ο χρόνος τρέχει και οι ρυθμοί ξεπερνούν πολλές φορές τα όρια της αντοχής μας, όσοι όμως από μας κατορθώνουν να διατηρούν μια, στοιχειώδη έστω, εσωτερική ισορροπία και τύχει να περάσουν από την οδό Μουρούζη, και αν η αυλόθυρα στον αριθμό 5 συμπέσει να είναι ανοιχτή, θα βρεθούν αντιμέτωποι μ' έναν κόσμο αλλοπρόσαλλο κι εξόχως γοητευτικό. Θα δουν θεριά να συναγελάζονται αδελφωμένα με οικόσιτα ζώα, κόρες στοχαστικές συντροφιά με παλικάρια πανέμορφα, πολεμιστές αραχτούς στον ήλιο ή στη βροχή — ανάλογα με την εποχή βέβαια — να συνυπάρχουν ειρηνικά με φιλοσόφους, θα ιδούν καΐκια και πετεινούς και ταύρους και κουκουβάγιες, έργα, όλα τους, μιας γυναίκας, της γλύπτριας Ναταλίας Μελά.

Αυτά κι άλλα πολλά ακόμα, εκείνα που ήταν κάποτε εκεί κι έφυγαν για να καταλήξουν σε κάποια συλλογή ή να στηθούν στο χώρο, αποτελούν το Έργο της, έργο σημαντικότατο, πολυσχιδές και πολυεπίπεδο, γοητευτικό, ευφάνταστο, ευφυές, ένα έργο που, εκτός από τις καθαρά «γλυπτικές» αρετές του, τις τόσο στιβαρές, με τις όποιες κατορθώνει να υπάρχει και να κυριαρχεί στο χώρο, διαθέτει, πιστεύω, κι ένα άλλο ιδιαίτερα ξεχωριστό χάρισμα, κάτι που λειτουργεί παρασύροντας το θεατή σε ταξίδια του νου και της ψυχής, κι αυτό άσχετα με το σε ποιόν «κύκλο» ανήκει, κάθε φορά, το συγκεκριμένο έργο. Αν ανήκει δηλαδή στα έργα του κύκλου των μύθων και των παλικαριών, οπού τα θέματα ενδεχομένως θα δικαιολογούσαν μια τέτοια αντίδραση στο θεατή ή στα «εργαλεία» — τα σιδερικά της, όπως τ' αποκαλεί η ίδια —  ή πάλι στα έργα του «κύκλου των ζώων» — τα ορνίθια και τα κοκόρια της, τις κατσίκες και τους ταύρους, αληθινότερα, όλα τους, από τα αληθινά, προικισμένα όπως είναι με μιαν άλλη αλήθεια, την αλήθεια της τέχνης της .

Ποιο είναι άραγε το μυστικό της;
«Μ' αρέσει να περιφέρομαι στα νταμάρια και να κοιτάζω τα μάρμαρα», μου έλεγε κάποτε, «η γαλήνη και η σιωπή που επικρατούν σ' αυτούς τους χώρους με βοηθούν να βλέπω τα σχήματα που ενυπάρχουν ήδη μέσα μου. Στη μνήμη μου, όπως άλλωστε και στη συλλογική μνήμη των όπου γης ανθρώπων, κοιμούνται τον αδιατάραχτο ύπνο τους οι μύθοι. Με τη δουλειά μου θ' αναστηθούν». Κι ακόμα: «Για μένα ο μύθος είναι πιο κοντά στην αλήθεια απ' ότι η ιστορία, γιατί ο μύθος, όπως γίνεται με τους μετεωρίτες που η φρενήρης πορεία τους μέσα από τη στρατόσφαιρα τους στιλβώνει και φτάνουν απαστράπτοντες στη γη, έτσι κι αυτοί, διαμέσου της πορείας τους στο χρόνο, επαληθεύονται κι αστράφτουν ολοζώντανοι, μας διεγείρουν και μας μαγεύουν και με το κάλεσμά τους μας συγκινούν».

Μας συγκινούν. Λίγο ως πολύ όλα τα έργα της, αλλά σε διαφορετικό βαθμό. Πάνω απ' όλα, περισσότερο απ'όλα, «εκείνα που απεικονίζουν το πανάκριβο θέμα που φώλιαζε εις το βάθος της ψυχής της {της Μελά} και που εις την επιτέλεσή του γυρίζει τώρα και θα ξαναγυρίζει αέναα και εις το μέλλον: εννοώ το αείζωτο σύμβολο της ρωμιοσύνης, το παλικάρι», όπως γράφει ο Δημήτρης Πικιώνης σε κριτικό του σημείωμα για την έκθεσή της το 1963, αναφερόμενος ειδικά σε κάποια ανάγλυφα σε μάρμαρο που παρίσταναν τον κλέφτη του ‘21, «σ' όλη τη δόξα της νιότης και της αντρείας του». (Ζυγός, Φλεβάρης, Μάρτης ‘63, Τεύχ. 87-88).

Προφητικός ο μεγάλος δάσκαλος, γιατί το Παλικάρι έρχεται κι επανέρχεται στο έργο της Μελά·· μορφές ιδανικές, ινδάλματα, ήρωες και θεοί, Απόλλωνες κι Αϊ Γιώργηδες — κι εκείνος ο υπέροχος Αϊ Γιώργης ειδικά, ο Δρακοκτόνος, κι ο Παύλος Μελάς και ο Ερμης, προστάτης, μεταξύ άλλων, και των κλεφτών, που φορώντας τα φτερωτά του σάνδαλα απομακρύνεται συναποκομίζοντας το λάφυρό του, ένα αρνάκι που άρπαξε χάριν παιδιάς από κάποια στάνη, και ο Μπαρμπάτσης, ήρωας των Σπετσών, και ο μυθικός, μισός άνθρωπος μισός φίδι, με τη φολιδωτή ουρά του, ήρωας της Αθήνας, ο Κέκροπας, σύνθεση μνημειακή, όπως σημειώνει ο Άγγελος Δεληβορριάς, όλοι, μορφές ιδανικές, ωραίοι, νέοι, ακμαίοι, παραστημένοι την ώρα της δόξας τους, πριν τους αγγίξει ο χρόνος και η φθορά, «με τη χαρά της αφθαρσίας μες στα μάτια».

Όποιον, όμως, κι αν παριστάνει κάθε φορά, όπως κι αν τον ονοματίζει, το προς απεικόνιση πρόσωπο (όχι η μορφή), παραμένει σταθερά το ίδιο. Είναι το Παλικάρι, ο νέος άντρας των μύθων, ο ιδανικός που, αν και προικισμένος απ' τους θεούς μ' όλα τα δώρα ο ίδιος, δεν διστάζει, σαν έρθει η στιγμή, μ' απλοχεριά και με μεγαλοσύνη να τα προσφέρει όλα στους άλλους, το Παλικάρι «που επαινώντας το δεν κάνουμε τίποτε άλλο από το να επαινούμε την Αρετή...».
 

18.11.07
Ισμήνη Β. Καπάνταη

<< Μιλούν για την Ναταλία || Δημήτρης Πικιώνης >>

   

Όροι Χρήσης